SOUL

Somatisatie Onderzoek Universiteit Leiden 1999 - 2006

Epidemiologie en behandeling van somatoforme stoornissen in relatie tot angst en depressie in de huisartspraktijk. Projectsubsidie ZonMW programma chronisch zieken 940-38-013. Het onderzoek is afgerond met een dubbelpromotie.


top

Samenvatting

Doel van het onderzoek was om de identificatie en de behandeling van somatisatie in de huisartspraktijk te verbeteren. In de dagelijkse praktijk wordt het woord somatisatie gebruikt als een parapluterm voor de groep patiënten met lichamelijke klachten waarvoor geen eenduidige medische verklaring wordt gevonden. In de huisartspraktijk komt dit probleem voor bij ongeveer 30% van de patiënten. In poliklinische populaties is de frequentie hoger. Soms zijn de klachten licht en voorbijgaand, maar soms ook invaliderend en hardnekkig. Vaak gaan de lichamelijke klachten gepaard met klachten van angst of depressie.

Het onderzoek bestond uit twee gedeelten. In een epidemiologisch gedeelte richtte het onderzoek zich op een beschrijving van de aard en frequentie van de klachten, de samenhang met psychische (angst, depressie) en lichamelijke ziekten, de invloed op het gebruik van medische voorzieningen en op de indicatiestelling voor behandeling. In een behandelgedeelte werden patiënten door de eigen huisarts behandeld voor de klachten volgens een cognitief-gedragstherapeutisch model. De resultaten van de behandeling werden vergeleken met een controlegroep.

De prevalentie van somatoforme stoornissen (DSM-IV) was 16,1%: één op de zes patiënten die de huisarts bezoekt had tenminste zes maanden last van onverklaarde lichamelijke klachten met aanzienlijke beperkingen. De overlap met angst en depressie was substantieel en vergrootte de ernst van de ziektelast. Deze bevindingen onderstrepen het belang van een brede diagnostiek in de huisartspraktijk die zowel angst en depressie als somatoforme stoornissen omvat. Het aantal symptomen, zowel lichamelijk als psychisch, kan een nuttig instrument zijn bij het identificeren van de ernstigste patiënten.

Het gegeven dat bijna driekwart van alle patiënten met een somatoforme stoornis langdurig klachten houdt impliceert een grote behoefte aan behandeling. In een gecontroleerde behandelstudie konden we echter niet aantonen dat een cognitief-gedragsmatige interventie volgens het gevolgenmodel door getrainde huisartsen effectiever was dan gebruikelijke zorg. Aangezien de behandelde patiënten vaak ernstige klachten hadden stellen de auteurs voor om een stapsgewijze behandelmethode te ontwikkelen zodat zowel kortdurende als chronische klachten goed aangepakt kunnen worden.

top

Onderzoekers

Mw. dr. Ingrid A. Arnold, huisarts
Mw. dr. Margot W.M. de Waal, gezondheidswetenschapper
Afdeling Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde
Leids Universitair Medisch Centrum
Postbus 9600
2300 RC Leiden

I.A.Arnold@lumc.nl
M.W.M.de_Waal@lumc.nl

Promotores
Prof. dr. W.J.J. Assendelft, huisarts
Prof. dr. Ph. Spinhoven, psycholoog

Co-promotores
Dr. Albert M. van Hemert, psychiater
Dr. Just A.H. Eekhof, huisarts


Publicaties

top

In voorbereiding


top

Proefschrift


top

Engelstalig

top

Nederlandstalig

top

Bijdragen aan boeken

top

Abstracts van presentaties

top

Overige publicaties

Bijgewerkt op 17-12-2007